Τι είναι βρογχικό άσθμα
Το άσθμα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος των αεραγωγών στην οποία παίρνουν μέρος πολλά κύτταρα και κυτταρικά στοιχεία. Η χρόνια φλεγμονή σχετίζεται με «βρογχική υπεραντιδραστικότητα», με την ανάπτυξη δηλαδή, μιας ευαισθησίας των βρόγχων, που οδηγεί σε επαναλαμβανόμενα επεισόδια συριγμού, δύσπνοιας, αίσθησης βάρους στο στήθος και βήχα, ιδιαίτερα τη νύκτα ή νωρίς το πρωί. Αυτά τα επεισόδια συνοδεύονται συχνά από απόφραξη των βρόχων η οποία είναι συνήθως αναστρέψιμη αυτόματα ή μετά από θεραπεία.
Επιδημιολογία
Το άσθμα είναι μία διαδεδομένη νόσος σε παγκόσμιο επίπεδο, τα ποσοστά της οποίας αυξάνονται συνεχώς σε παιδιά και ενηλίκους. Συνολικά εκτιμάται ότι το 7,2% του παγκόσμιου πληθυσμού, 6% των ενηλίκων και 10% των παιδιών, έχει άσθμα. Ακόμα και στην Ελλάδα, που είναι χώρα με μικρότερα ποσοστά άσθματος, υπολογίζεται ότι περισσότερα από 500.000 άτομα πάσχουν από τη νόσο.
Το άσθμα θεωρείται νόσος των νέων. Η αναλογία είναι υψηλότερη στις ηλικίες κάτω των 18 ετών και μειώνεται όσο προχωρούν τα χρόνια. Επιπλέον, υψηλά ποσοστά αύξησης της νόσου παρατηρούνται σε παιδιά προ-σχολικής ηλικίας.
Στις παιδικές ηλικίες, περισσότερα αγόρια έχουν άσθμα παρά κορίτσια. Η αναλογία αγόρια προς κορίτσια είναι 3 προς 2 στα παιδιά ηλικίας 6-11 ετών και αυξάνεται σε 8 προς 5 στις ηλικίες 12-17 ετών. Στους ενηλίκους, και ιδιαίτερα μεταξύ 45-74 ετών, το άσθμα είναι πιο συχνό στις γυναίκες.
Παράγοντες Κινδύνου
Μεταξύ των εκλυτικών παραγόντων που μπορεί να πυροδοτήσουν επεισόδια άσθματος είναι:
– οι λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος
– η οικιακή σκόνη (ακάρεα)
– αλλεργιογόννα κατοικιδίων ζώων
– ο ανθός διαφόρων δέντρων και φυτών
– η άσκηση
-το κρύο
– ορισμένα φάρμακα (π.χ ασπιρίνη)
– αλλά και ενδογενείς παράγοντες, όπως το άγχος.
Συμπτώματα
Κατά περιόδους, ο ασθματικός ασθενής βιώνει επαναλαμβανόμενα επεισόδια αναπνευστικών συμπτωμάτων :
- Βήχας
- Συριγμού (σφύριγμα όπως χαρακτηριστικά είναι γνωστό)
- Δύσπνοια
- Σφίξιμο στο στήθος
Άλλες μορφές άσθματος είναι:
• Το άσθμα μετά από άσκηση (εμφάνιση δύσπνοιας, βήχα ή συριγμού μετά από άσκηση)
• Το επαγγελματικό άσθμα (εμφανίζεται σε επαγγέλματα με έκθεση σε σκόνη ή σε αέρια)
• Και το νυχτερινό άσθμα με συμπτώματα τα οποία εμφανίζονται κατά τη διάρκεια της νύχτας
Πως γίνεται η διάγνωση
Η διάγνωση του άσθματος γίνεται με:
– Λήψη ιστορικού για την ύπαρξη χαρακτηριστικών συμπτωμάτων όπως δύσπνοια, συριγμός, νυκτερινές αφυπνίσεις, αλλά και στοιχείων από το οικογενειακό ιστορικό, το ιστορικό λήψης φαρμάκων ή / και έκθεσης σε επιβαρυντικούς παράγοντες.
– Σπιρομέτρηση, ο ασθενής φυσά μέσα σε σωλήνα που συνδέεται με το σπιρόμετρο και με τον τρόπο αυτό μετράται ο όγκος και η ροή του αέρα από τους πνεύμονες του ασθενούς.
– Ροομέτρηση, με το ροόμετρο μετράται η μέγιστη ταχύτητα με την οποία μπορεί ο ασθενής να βγάλει τον αέρα από τους πνεύμονές του.
– Ακτινογραφία θώρακος
– Αλλεργιολογικός έλεγχος
Θεραπεία
Η θεραπεία του βρογχικού άσθματος γίνεται με τα βρογχοδιασταλτικά ή ανακουφιστικά φάρμακα, που χορηγούνται 
στα ενδιάμεσα των ασθματικών κρίσεων διαστήματα και στοχεύουν στην πρόληψη της επέλευσης νέων κρίσεων.
Το άσθμα είναι μια χρόνια νόσος με υφέσεις και εξάρσεις, που απαιτεί όσο το δυνατόν καλύτερο έλεγχο, για αποφυγή δυσάρεστων για τον ασθενή επιπτώσεων και βελτίωση της ποιότητας ζωής του. Η παγκόσμια ιατρική κοινότητα έχει επικεντρώσει το ενδιαφέρον της σε ακριβώς αυτό: την επίτευξη του ελέγχου της
νόσου και τη διατήρησή του για μεγάλες χρονικές περιόδους. Η ανάγκη χρήσης ενός ανακουφιστικού φαρμάκου υποδεικνύει κατά πόσο ελέγχεται το άσθμα. Αν υπάρχει ανάγκη να λαμβάνεται το ανακουφιστικό φάρμακο πάνω από 2 φορές την εβδομάδα, τότε σημαίνει ότι ο ασθενής δεν ελέγχεται επαρκώς και
συνεπώς απαιτείται επανεξέταση της μέχρι τότε θεραπείας από τον ιατρό του.
Τα τελευταία χρόνια, η ανακάλυψη νέων φαρμάκων όπως τα εισπνεόμενα στεροειδή και τα βρογχοδιασταλτικά μακράς δράσης, έχουν βοηθήσει πολύ ώστε ο αριθμός των ασθενών που καταλήγει στο νοσοκομείο με ασθματική κρίση, να έχει μειωθεί σημαντικά.
Η έγκαιρη διάγνωση, η κατάλληλη θεραπεία και η τακτική παρακολούθηση από τον ειδικό Πνευμονολόγο, δίνει την δυνατότητα στο ασθενή να έχει μία φυσιολογική ζωή χωρίς περιορισμούς στις δραστηριότητές του και στην ποιότητα ζωής του.
Οι βασικές συμβουλές για ασθενείς με εξωγενές βρογχικό άσθμα στα ακάρεα είναι:
• Απομάκρυνση, ιδίως από την κρεβατοκάμαρα, διαφόρων αντικειμένων που περιέχουν μαλλί, βαμβάκι,
πούπουλο (φλοκάτες, μαλλιαρές βελέντζες, μαξιλάρια, στρώματα, κουβέρτες).
• Πλύσιμο των κουρτινών ανά τρίμηνο περίπου.
• Επαρκής αερισμός των εσωτερικών χώρων, υγρασία μικρότερη του 50%, θερμοκρασία μικρότερη των 20οC.
• Αποφυγή παραμονής και διανυκτερεύσεως σε χώρους κλειστούς για καιρό ή μη επαρκώς αεριζόμενους.
• Αποφυγή γενικής καθαριότητας του σπιτιού ή του επαγγελματικού χώρου (σε κάθε περίπτωση χρήση υγρών πανιών, ηλεκτρικής σκούπας και προστατευτικής προσωπίδας).
• Χρήση ειδικής μάσκας για εργασία σε κλειστό επαγγελματικό χώρο, προσπάθεια μετάθεσης σε άλλη πιο υγιεινή θέση απασχόλησης.
• Έγκαιρη έναρξη φαρμακευτικής αγωγής σε περιπτώσεις εμφανίσεως, αλλεργικών εκδηλώσεων.
• Απομάκρυνση, εάν υπάρχουν, των κατοικίδιων ζώων.
• Αποφυγή λοιμώξεων του ανωτέρου και κατωτέρου αναπνευστικού.
• Επανέλεγχος κάθε τρίμηνο ή τετράμηνο.